Vừa qua, tại Talkshow "Kiến tạo đất nước - Tự hào Việt Nam" phát sóng trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Nghệ nhân ưu tú Vũ Mạnh Hải – Chủ tịch Hội Nghệ nhân Thợ giỏi, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ Kim hoàn TP. Hà Nội, Đại biểu HĐND TP. Hà Nội 5 khóa liên tiếp, Nhà sáng lập thương hiệu Bảo Tín Mạnh Hải – đã có những chia sẻ "gan ruột" về con đường đưa nghề truyền thống vươn tầm quốc tế.

Nghịch lý của "Rừng vàng" văn hóa và bài toán chưa có lời giải

Việt Nam tự hào sở hữu một kho tàng di sản đồ sộ với hơn 5.400 làng nghề trải dài khắp đất nước. Tuy nhiên, một thực tế nhức nhối mà NNƯT Vũ Mạnh Hải chỉ ra là số lượng mô hình phát triển bài bản, bền vững và có thương hiệu vẫn còn quá khiêm tốn.

Chúng ta có sản phẩm tốt, tay nghề thợ giỏi, nhưng lại yếu về thương hiệu và tư duy quản trị. Nhiều nghệ nhân, dù được phong tặng danh hiệu cao quý, vẫn chỉ quẩn quanh trong quy mô sản xuất hộ gia đình, "giấu nghề" và thiếu sự kết nối. Điều này khiến sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam – dù tinh xảo đến đâu – cũng khó lòng cạnh tranh sòng phẳng trên sân nhà, chưa nói đến việc vươn ra biển lớn.

Theo ông Vũ Mạnh Hải, điểm nghẽn lớn nhất chính là sự thiếu nhất quán trong nhận thức: Chúng ta chưa thực sự coi văn hóa là một ngành kinh tế mũi nhọn. Trong khi Hàn Quốc có K-pop, Nhật Bản có trà đạo và lối sống tối giản, Trung Quốc có hệ thống doanh nghiệp di sản quốc gia, thì Việt Nam vẫn đang loay hoay tìm cách "đóng gói" văn hóa của mình.

"Giữ nghề là giữ lấy hồn cốt dân tộc" – Triết lý của người mở đường

Đối với NNƯT Vũ Mạnh Hải, làm nghề không chỉ là con đường mưu sinh. Ông khẳng định: "Làm nghề truyền thống không chỉ là sinh kế mà còn là giữ gìn một phần hồn cốt rất quý báu của dân tộc".

Tư duy này đã trở thành kim chỉ nam cho sự phát triển của Bảo Tín Mạnh Hải. Thương hiệu không chọn cách sao chép các mẫu mã phương Tây một cách vô hồn. Thay vào đó, Bảo Tín Mạnh Hải chọn con đường chông gai hơn nhưng đầy vinh quang: "Kể chuyện" văn hóa bằng ngôn ngữ kim hoàn.

Tinh hoa Thăng Long trong từng thớ vàng

Tại Bảo Tín Mạnh Hải, mỗi sản phẩm ra đời đều mang sứ mệnh chuyển tải một thông điệp văn hóa. Điển hình như các dòng sản phẩm Kim Gia Bảo hay Kim Vinh Hiển, không đơn thuần là vàng tích trữ hay quà tặng 4 số 9 (999.9)

• Đó là hình ảnh Khuê Văn Các – biểu tượng của trí tuệ và sự đỗ đạt.

• Đó là hình ảnh Rồng thời Lý – biểu tượng của sự vương giả, sức mạnh và khát vọng bay lên.

• Đó là hình ảnh Hoa Sen – Quốc hoa của Việt Nam, mang tinh thần thanh cao của đạo Phật.

Những họa tiết cổ như chữ Công, Chim Lạc Việt được các nghệ nhân Bảo Tín Mạnh Hải phục dựng và cách điệu tinh tế. Nhờ đó, sản phẩm không chỉ khẳng định giá trị vật chất mà còn khơi dậy niềm tự hào, niềm tự tin về một vùng đất Thăng Long ngàn năm văn hiến.

NNƯT Vũ Mạnh Hải chia sẻ: "Bản sắc chính là gốc rễ tạo nên sự khác biệt. Đó là điều mà tất cả doanh nghiệp hiện đại nào cũng mong muốn nỗ lực đi tìm".

Chuyển đổi số và Quản trị: Đôi cánh mới cho nghề cổ truyền

Nếu văn hóa là "gốc rễ", thì công nghệ và quản trị chính là "đôi cánh" để nghề truyền thống bay cao. NNƯT Vũ Mạnh Hải thẳng thắn nhận định: "Nghề truyền thống không thể đi xa nếu chúng ta chỉ làm thủ công manh mún".

Minh bạch hóa bằng công nghệ tại Bảo Tín Mạnh Hải

Một trong những bước đi tiên phong của Bảo Tín Mạnh Hải là áp dụng công nghệ số vào quy trình vận hành và bảo chứng sản phẩm. Ông Vũ Mạnh Hải cho biết, doanh nghiệp đã xây dựng hệ thống định danh số cho từng sản phẩm trang sức. Mỗi món đồ bán ra đều được gắn mã tem điện tử riêng biệt, giống như một "Căn cước công dân" của sản phẩm.

• Khách hàng chỉ cần một thao tác quét mã đơn giản để truy xuất toàn bộ thông tin: Nguồn gốc, mẫu mã, trọng lượng, hàm lượng vàng, chất lượng đá quý.

• Hệ thống cho phép xác định ngay tình trạng sản phẩm đang ở đâu, bán ngày nào, đảm bảo tính minh bạch tuyệt đối.

Điều này giải quyết bài toán lớn nhất của ngành vàng bạc đá quý truyền thống: Sự Tin Cậy. Bằng công nghệ, Bảo Tín Mạnh Hải đã nâng tầm uy tín của thương hiệu Việt, chứng minh rằng doanh nghiệp nội địa hoàn toàn có thể đạt chuẩn quốc tế về quản lý chất lượng.

Chuẩn hóa trải nghiệm khách hàng

Không chỉ dừng lại ở sản phẩm, tư duy "làm văn hóa" của Bảo Tín Mạnh Hải còn thấm đẫm trong không gian dịch vụ. Hệ thống cửa hàng được thiết kế đồng bộ với bộ nhận diện thương hiệu chuyên nghiệp. Từng yếu tố nhỏ nhất như ánh sáng, mùi hương, trang phục nhân viên đều được quy chuẩn hóa. Quy trình tư vấn, bảo hành, đổi trả được thực hiện bài bản nhằm mang lại sự hài lòng tối đa. Đây là minh chứng cho việc chuyển mình từ tư duy "bán hàng" sang tư duy "phục vụ", từ "cửa hàng vàng" sang "thương hiệu trang sức cao cấp".

Kiến tạo Hệ sinh thái: "Muốn đi xa phải đi cùng nhau"

Trong buổi phỏng vấn, NNƯT Vũ Mạnh Hải cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc liên kết. Ông cho rằng các doanh nghiệp làng nghề không nên "bao sân" từ A đến Z, mà cần hình thành một chuỗi cung ứng chuyên biệt.

• Có doanh nghiệp chuyên cung cấp nguyên liệu, men thuốc.

• Có doanh nghiệp chuyên về thiết kế bao bì, sáng tạo mẫu mã.

• Có doanh nghiệp chuyên lo đầu ra, marketing và thương hiệu.

Sự chuyên môn hóa này sẽ tạo ra một hệ sinh thái thủ công mỹ nghệ, nơi các doanh nghiệp vệ tinh hỗ trợ cho doanh nghiệp sản xuất chính. Đây là tư duy hiện đại mà các quốc gia phát triển đã áp dụng thành công, giúp tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao chất lượng sản phẩm cuối cùng.

Đồng thời, cần cởi mở hợp tác với các nhà thiết kế trẻ, các trường mỹ thuật công nghiệp để đưa hơi thở thời đại vào sản phẩm truyền thống. Bảo Tín Mạnh Hải đã và đang làm rất tốt điều này khi kết hợp kinh nghiệm của nghệ nhân già với tư duy thẩm mỹ của người trẻ, tạo ra những sản phẩm vừa cổ điển, vừa tân thời, đáp ứng thị hiếu của cả khách hàng nội địa và xuất khẩu.

Kết hợp Du lịch trải nghiệm – Hướng đi của tương lai

Một trong những kiến nghị tâm huyết nhất của đại biểu HĐND Vũ Mạnh Hải là phát triển mô hình "Du lịch trải nghiệm di sản làng nghề".

Ông lấy ví dụ về thành công của Nhật Bản, Hàn Quốc và mong muốn Việt Nam nhân rộng mô hình này tại các làng nghề nổi tiếng như Bát Tràng, Vạn Phúc, Kiêu Kỵ, hay phố cổ Hội An, Huế.... Du khách đến đây không chỉ để mua sắm, mà để được "chạm" vào văn hóa: Tự tay vuốt gốm, xe tơ, dát vàng, in tranh.... "Khi khách được dùng đôi bàn tay của mình để cảm nhận văn hóa, cảm nhận nghề nghiệp thì họ sẽ nhớ lâu và coi đó là dấu ấn không thể phai nhòa".

Đây chính là cách marketing hiệu quả nhất, biến mỗi du khách trở thành một đại sứ lan tỏa văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Lời kết: Khát vọng về một Thương hiệu Quốc gia

Kết thúc câu chuyện, chúng ta thấy rõ chân dung của Nghệ nhân ưu tú Vũ Mạnh Hải – một người không ngừng trăn trở với vận mệnh của nghề kim hoàn nói riêng và làng nghề Việt nói chung.

Từ một cơ sở gia đình, ông đã chèo lái Bảo Tín Mạnh Hải trở thành một doanh nghiệp hàng đầu, không chỉ bởi doanh số, mà bởi giá trị văn hóa kết tinh trong từng sản phẩm. Đó là hành trình khẳng định: Văn hóa không phải là quá khứ, văn hóa là động lực của tương lai.

Hành trình của Bảo Tín Mạnh Hải là nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp Việt: Hãy tự tin đứng trên vai người khổng lồ "Văn hóa dân tộc", ứng dụng công nghệ làm đòn bẩy, và lấy sự trung thực làm gốc rễ. Khi đó, chúng ta không chỉ bán sản phẩm, mà chúng ta đang bán niềm tự hào Việt Nam cho thế giới.

👉 Mời Quý vị xem toàn bộ nội dung cuộc trò chuyện đầy cảm hứng của NNƯT Vũ Mạnh Hải tại video dưới đây.